Jak utrzymać zdrowe zęby?

Aby utrzymać zdrowe zęby zapamiętaj kilka podstawowych zasad:

• Dbaj o higienę jamy ustnej – regularnie, przynajmniej dwa razy dziennie szczotkuj zęby pastą z fluorem, używaj nici dentystycznych oraz płukanek.
• Dbaj o odpowiednią dietę, bogatą w wapń, witaminę D, magnez oraz fosfor i inne witaminy oraz składniki mineralne.
• Pamiętaj, że na przyswajalność wapnia pozytywnie wpływa obecność witaminy D.
• Zrezygnuj z papierosów, ogranicz picie mocnej kawy i herbaty.
• Pamiętaj o wizytach kontrolnych u dentysty co najmniej dwa razy do roku.
• Korzystaj z zabiegów usuwania kamienia nazębnego, piaskowania, lakierowania zębów.
• W okresie ciąży dbaj o higienę jamy ustnej i odpowiednią dietę bogatą w nabiał – źródło wapnia.
• Ogranicz lub wyeliminuj z diety cukry proste – zakwaszają organizm, zmieniają pH w ustach i powodują odwapnienie szkliwa.
• Wpajaj prawidłowe nawyki higieniczne i żywieniowe dzieciom.
• W razie potrzeby skorzystaj z suplementacji diety preparatami wapniowo-witaminowymi.

Przestrzenie międzyzębowe

Przestrzeni międzyzębowych nie da się prawidłowo oczyścić samą szczoteczką. Potrzebna jest nić stomatologiczna. Należy pamiętać, aby każdą przestrzeń międzyzębową oczyszczać czystym odcinkiem nici i nie uciskać zbyt mocno na dziąsła. Zbyt silny nacisk może powodować krwawienie.

Płukanie ust

W walce z próchnicą bardzo przydatne jest stosowanie płynów do płukania jamy ustnej. Płyn dotrze tam gdzie nie dotarła szczoteczka i nić dentystyczna. Uzupełniające działania szczotkowania, nici i płynu pomoże Ci zachować zdrowe zęby.

Dieta a zdrowie zębów

Często nie zdajemy sobie sprawy z tego, że zdrowe nawyki mają duży wpływ na stan zdrowia zębów. Aby skutecznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób jamy ustnej, w tym przede wszystkim próchnicy, należy rozważyć zmianę niektórych nawyków żywieniowych. Sposób żywienia może nasilać lub zmniejszać ryzyko wystąpienia próchnicy, ponieważ wpływa na rozwój flory bakteryjnej jamy ustnej i wydzielanie śliny. Określone produkty spożywcze ze względu na procesy erozji szkliwa^[1].

Szczególnie niekorzystne dla zębów są łatwo fermentujące węglowodany, w tym niemleczne wolne cukry, jak np. sacharoza, miód, cukry zawarte w syropach i sokach owocowych. Jest to doskonała pożywka dla bakterii próchnicotwórczych bytujących w płytce nazębnej. Mogą one prowadzić do demineralizacji tkanek zęba. Szkodliwa jest też skrobia poddana wcześniej obróbce termicznej.

Ryzyko wystąpienia próchnicy wzrasta, jeśli cukry spożywane są między posiłkami, szczególnie w formie przylegającej do zębów (np. cukierki toffi, ciastka, chipsy). Niekorzystne jest również podjadanie w nocy, gdyż wówczas wydzielanie śliny, która neutralizuje poposiłkowe obniżenie pH w jamie ustnej, istotnie spada.

Jest jednak wiele produktów, które wykazują korzystny wpływ na zęby. W diecie dzieci i osób dorosłych zdecydowanie nie powinno zabraknąć pokarmów lub ich składników, które wykazują działanie przeciwpróchnicowe i wpływają pozytywnie na ogólny stan zdrowia. Zaliczamy do nich przede wszystkim mleko, sery i nieprzetworzone pokarmy roślinne^[2].

Spożycie mleka i nabiału sprzyja zdrowiu zębów

Mleko i produkty mleczne zdecydowanie powinny stanowić istotny udział w diecie każdego człowieka, zarówno dzieci, jak i osób dorosłych oraz seniorów. W mleku znajduje laktoza, która należy wprawdzie do cukrów, jednak wykazuje najmniej kariogenny (czynnik sprawczy powstawania i rozwoju próchnicy) potencjał. Oprócz tego znajduje się w nim wiele substancji ochronnych, w tym przede wszystkim wapń, czyli podstawowy materiał budulcowy tkanki kostnej. Jeśli chcesz dbać o stan zdrowia zębów, zdecydowanie musisz zadbać o to, aby w twojej codziennej diecie znajdowała się odpowiednia ilość wapnia. Oprócz tego mleko zawiera też fosforany, kazeinę i lipidy. Wapń oraz fosforany dostarczają związków mineralnych niezbędnych do naprawy wczesnych uszkodzeń szkliwa.

Korzystne jest też spożywanie twardych serów żółtych, które również działają ochronnie na zęby. Po ich spożyciu powierzchnia zębów zostaje pokryta warstwą lipidową, pobudzane jest wydzielanie śliny, rośnie poziom stężenia wapnia i nieorganicznych fosforanów. W ten sposób wspomagana jest remineralizacja tkanek twardych i neutralizowane są kwasy. Warto też zadbać o spożycie probiotyków, hamujących rozwój bakterii próchnicowych^[3].

Co najbardziej szkodzi zębom?

Jest jeszcze kilka innych czynników, które mogą wykazywać szkodliwy wpływ na zęby.

Słodycze

Najbardziej szkodliwe są te, które najdłużej przylegają do powierzchni zębów, przedłużając czas swojego oddziaływania, a więc np. krówki i toffi. Niezbyt wskazane są też twarde landrynki, które mogą przyczyniać się do uszkodzeń szkliwa i dziąseł, a w skrajnych przypadkach nawet złamania zęba^[4].

Słodkie napoje z bąbelkami

Zawierają cukry proste, które przyczyniają się do rozwoju próchnicy i przyspieszają erozję szkliwa. Oczywiście problemem jest ich nadmierne spożycie. Jeśli od czasu do czasu zdarzy ci się wypić słodki, gazowany napój, pamiętaj, aby później przepłukać jamę ustną wodą niegazowaną^[5].

Soki i owoce

Owoce oczywiście są skarbnicą witamin, ale wiele z nich, szczególnie cytrusowe, mogą wykazywać negatywny wpływ na zęby. Są słodkie i zawierają kwasy, które wpływają na zakwaszenie środowiska jamy ustnej, sprzyjają w namnażaniu się bakterii i mogą prowadzić do uszkodzeń szkliwa^[6].

Sosy

Wiele sosów do sałatek czy mięs powstaje na bazie octu i węglowodanów, które zawierają szkodliwe dla zębów kwasy, powodujące nadwrażliwość i próchnicę. Jeśli używasz ich w nadmiarze, może też dojść do przebarwień^[7].

Kawa i herbata

Popularne napoje, takie jak kawa czy herbata, a także czerwone wino oraz soki owocowe mogą przyczyniać się do powstawania osadu i przebarwień na zębach^[8].

 

 

^[1] Kwiatkowska A. i inn., Rola diety w kontroli choroby próchnicowej. Stanowisko grupy roboczej ds. zapobiegania próchnicy w populacji osób dorosłych, Nowa Stomatol 2017; 22(4): 213-218, s. 213-214.
^[2] Tamże, s. 214-215.
^[3] Tamże, s. 215.
^[4] Choroszy C., Profilaktyka. Jak dbać o zęby? Co szkodzi zębom?, Via Medical Instytut Stomatologii.
^[5] Tamże.
^[6] Tamże.
^[7] Tamże.
^[8] Tamże.