Demineralizacja zębów – jak sobie z nią radzić?

Demineralizacja zębów to proces utraty wapnia ze szkliwa. Demineralizacja zębów sprzyja rozwojowi próchnicy, a także powoduje osłabienie zębów i szereg nieprzyjemnych objawów. W artykule znajdziesz opis procesu demineralizacji oraz sposobów zapobiegania i radzenia sobie z nią.

Szkliwo zębów należy do najtwardszych tkanek ludzkiego organizmu. Nawet w 96% składa się ono z substancji mineralnych. Są to głównie związki wapnia i fosforu. Resztę stanowią związki organiczne i woda. Jest ono wysoce odporne na zgniatanie oraz inne niekorzystne czynniki. Szkliwo pokrywa zębinę w obrębie korony zęba.

Czym jest demineralizacja szkliwa?

Demineralizacja szkliwa to proces, który polega na wypłukaniu z niego wapnia oraz fosforanów. W efekcie zęby stają się osłabione i nadwrażliwe na działanie różnych czynników. Warto pamiętać, że odwapnienie szkliwa prowadzi do próchnicy. Jest to choroba bakteryjna, która prowadzi nawet do utraty zębów, a także zaburzeń w całym organizmie.

Przyczyny demineralizacji zębów

Mimo tego, że szkliwo jest bardzo odporne na różne czynniki, to jednak w pewnych warunkach może dochodzić do wypłukiwania wapnia ze szkliwa. Najważniejszym czynnikiem miejscowym prowadzącym do demineralizacji zębów jest zakwaszenie środowiska. Po przekroczeniu krytycznego pH (krytycznego zakwaszenia) rozpoczyna się proces demineralizacji. Kwaśne produkty metabolizmu bakterii przenikają miedzy kryształami hydroksyapatytu do stref podpowierzchniowych szkliwa i powodują wypłukiwanie wapnia.

Krytyczne pH nie jest wartością stałą. Wg profesora Colina Dawesa z Kanady wartość krytycznego zakwaszenia powodującego demineralizację szkliwa jest odwrotnie proporcjonalna do stężenia jonów wapnia w środowisku zęba. Odkrycie profesora Dawesa pokazuje, jak duże znaczenie ma odpowiednia podaż wapnia w diecie.

Naruszyć szkliwo zębów mogą również cukry, które przez dłuższy czas mają kontakt ze szkliwem. Odwapnienie zębów powodują również:

• nieprawidłowa higiena jamy ustnej,
• gromadzenie się płytki nazębnej,
• wybielanie zębów,
• stosowanie szczoteczki ze zbyt twardym włosiem.

Warto pamiętać, że odwapnienie szkliwa może mieć również związek z wiekiem.

Zobacz: 5 złych nawyków, które niszczą Twoje zęby

Jak rozpoznać demineralizację zębów?

Wypłukiwanie wapnia ze stref podpowierzchniowych szkliwa prowadzi do powstania tzw. białych plam, czyli pierwszych objawów próchnicy.

Białe plamy powstają 10-15 mikronów od powierzchni szkliwa. Powierzchnia szkliwa pozostaje strukturalnie niezmieniona, natomiast pod powierzchnią znajduje się zdemineralizowana strefa uszkodzenia próchnicowego. Białe plamy świadczą o tym, że demineralizacja zębów jest zaawansowana.

Często pierwszą oznaką demineralizacji zębów jest nadwrażliwość szkliwa. W czasie spożywania ciepłych lub zimnych pokarmów pojawia się ból. Jest to wskazanie do konsultacji stomatologicznej.

Mineralizacja zębów a rozwój dziecka

Badania kliniczne dowodzą, że zaburzenia mineralizacji zawiązków zębowych powodują późniejsze wyrzynanie się zębów u niemowląt i zmniejszenie wielkości zębów trzonowych. Kluczowym pierwiastkiem wspomagającym mineralizację szkliwa i zębiny jest wapń.

Warto również pamiętać, że na demineralizację szkliwa szczególnie narażone są zęby dopiero wyrznięte. Dzieje się tak, ponieważ zawierają one mniejszą ilość składników mineralnych. Proces ich mineralizacji nadal trwa. Ma to też swoje dobre strony. U dzieci i młodzieży łatwiej zachodzi remineralizacja szkliwa zębów.

Jak zapobiegać demineralizacji szkliwa zębów?

Demineralizacja zębów jest procesem, któremu można zapobiegać, a także odwrócić. Konieczne jest jednak podjęcie działań odpowiednio wcześnie. Konieczna jest dokładna higiena jamy ustnej – najlepiej po każdym posiłku. Zapobiega to odkładaniu się płytki nazębnej. Ponadto kwasy i cukry nie mają długiej styczności ze szkliwem.

W remineralizacji szkliwa pomaga również odpowiednia dieta. W jadłospisie powinny znaleźć się produkty, które zawierają wapń. Składnik ten jest podstawowym budulcem szkliwa, który jest wykorzystywany również w procesie jego odbudowy.

 

Źródła:

1. E. Pels, Początkowe zmiany demineralizacyjne – przyczyny powstawania, objawy, postępowanie terapeutyczne, „Nowa Stomatologia” 1/2016, s. 74-78.